Saraybosna’nın ay-yıldızlı kahve fincanları… Hajrudin Burek… 72 yaşında bir kahveci.
O, Bosna Hersek’te hala yaşayan kahve kültürünün az sayıdaki temsilcisinden biri. Saraybosna’daki Başçarşı’dan yükselen kahve kokusu onun dükkanından geliyor. O, 120 yıllık bir geleneği bu küçük dükkanda sürdürüyor.
Kahveciliğe eşinin dedesi başlamış. “Rahmetli Muşo 1895 yılında kahve yapmaya başladı” diyor. Hajrudin Burek işin başına geçen 4. nesil… Kahveyi dövüyorlar, öğütüyorlar, paketliyorlar, misafirlerine ikram ediyorlar. Müşterilerinin yüzde ellisi Türk.
Bosna’da kahveye “Türk Kahvesi” deniliyor. Yani Turska kahva…
Kahve Boşnaklar için sıradan bir ikram değil. Misafire verilen değerin, akrabalık ve dostluk ilişkilerinin sıcacık bir sembolü.
Boşnaklar söz konusu olunca akla gelen şeyler börek ve kahve. Boşnak böreğinin el emeği göz nuru hazırlanışı, tembellikten uzak bir şekilde itina ile sofralara sunulması efsane olmasını sağlayan özellikleri. Kahve de aynı itina ile hazırlanıyor.
Herkesin kahvesi özel, cezveleri ayrı. Cezveler özel bakırdan yapılıyor. Fincanlarının kulbu yok, bakır bir kap içinde muhafaza ediliyor. Ve fincanların içinde bazı şeylerin hiç unutulmaması için ayyıldız desenleri var.
Kahve kültürü zamanla toplumda yer ettikçe kahve ruh haline ve zamana göre şekilleniyor. Ortaya çıkan kahve çeşitlerinin adları da o anı ya ruh halini ifade ediyor. ‘Çapaklı göz’ kahvesi, ‘Hoşgeldin’ kahvesi, ‘Konuşturan’, ‘Kovduran’ ve ‘Koşturan’ kahve gibi bir çok çeşit var. Savaşta içilen kahve çeşitleriyse ‘Sulandırılmış’ ve ‘Arpa Kahvesi’…
Kahve Tarihinden
- yüzyılda, Araplar kahve bitkileri yetiştirmeye başladılar. Ticari olarak ilk yetiştirilen ve çekirdekleri toplanan kahve Arap Bölgesi’nde Yemen limanı yakınlarında çıkmıştır.
Türkler, 14. yüzyılda kahve tanelerini öğütmeye ve kavurmaya başladılar ve 300 yıl kadar sonra 1600’lerde dünya çapında kurulan pazarlarda kahvenin ana dağıtıcısı oldular.
Kahve çekirdeklerini güzelce öğütme ve kaynar suda pişirme “Türk Kahvesi” olarak bilinir. Türk Kahvesinin sunulduğu herhangi bir yerde bugün de hala bu şekilde yapılmaktadır.
- yüzyılda, Türk kadınları, kocaları ailenin kahve kabını dolu tutmayı başaramadıklarında onlar boşuyorlardı.
Kaynak: TRT