Haber Merkezi 
Türk Kızı Fidelya Çoban’ın Araştırması Çarpıcı Sonuçlar Ortaya Koydu
Özcan Özbay
Son yıllarda finansal influencer’lar, yani “finfluencer” olarak adlandırılan sosyal medya fenomenleri, yatırım ve finans dünyasında büyük bir kitleye hitap etmeye başladı. Ancak Utrecht Üniversitesi’nden Türk araştırmacı Fidelya Çoban tarafından yürütülen araştırma, bu influencer’ların yatırım tavsiyelerinin yatırımcılara kazandırmaktan çok zarar ettirdiğini ortaya koydu.
RADYODENIZ DINLEMEK ICIN TIKLAYINIZ
Araştırmanın Detayları
Fidelya Çoban, 2018-2025 yılları arasında 21 finfluencer tarafından paylaşılan 400’den fazla yatırım önerisini analiz etti. Çalışmanın temel odağı, finfluencer’ların önerilerinin piyasa üzerindeki etkilerini ve yatırımcıların bu tavsiyeler doğrultusunda nasıl etkilendiğini incelemekti.
Sonuçlara göre, finfluencer’ların önerdiği varlıklar tavsiye öncesi dönemde yüksek getiri sağlarken, tavsiye sonrası dönemde piyasa ortalamasından düşük performans gösteriyor. Bu da yatırımcıların, influencer’ların yönlendirmelerine uyduklarında zarar etme olasılıklarının yüksek olduğunu gösteriyor.
Finfluencer Tavsiyelerinin Zararlı Etkisi
Araştırmada öne çıkan önemli bulgulardan biri, finfluencer’ların genellikle piyasada zaten yükselmiş varlıkları önerdiğiydi. Ancak bu varlıkların, öneri yapıldıktan sonra genellikle değer kaybettiği görüldü. Çoban, “Finfluencer’lar genellikle piyasada halihazırda yükselişte olan hisse senetleri ve kripto paraları öneriyor. Ancak bu tavsiyeler yatırımcılara geç ulaşıyor ve yatırımcılar yükseliş trendini tamamlamış varlıklara yönelerek zarar edebiliyor” dedi.
Araştırma şu üç önemli noktayı vurguluyor:
Finfluencer’lar genellikle piyasa yükselişteyken önerilerde bulunuyor, ancak profesyonel analistler bu noktada olumlu değerlendirmelerini azaltmaya başlıyor.
Finfluencer’ların önerdiği hisse senetleri ve kripto paralar, tavsiye sonrası dönemde piyasa ortalamasının altında performans gösteriyor.
Finfluencer’ların kendi çıkarları doğrultusunda hareket etme ihtimali yüksek.
Manipülasyon ve Kendi Çıkarına Hareket Eden Finfluencer’lar
Fidelya Çoban’ın araştırmasına göre, bazı finfluencer’lar önerdikleri varlıklara önceden yatırım yapıyor, tavsiyeleriyle fiyatı artırıyor ve ardından bu varlıkları satarak kazanç sağlıyor. Ancak takipçileri bu dalgalanmalardan büyük zarar görebiliyor. Çoban, “Finansal influencer’ların piyasadaki gerçek analizleri takip etmek yerine, kendi çıkarları doğrultusunda hareket ettiğini gözlemledik. Önerilerle manipüle edilen yatırımcılar, çoğu zaman büyük kayıplar yaşayabiliyor” dedi.
Genç Yatırımcılar Neden Finfluencer’lara Güveniyor?
Sosyal medyanın yükselişi, özellikle Millennial ve Z kuşağının finansal bilgileri geleneksel yatırım danışmanlarından almak yerine, sosyal medya platformlarından edinmesine yol açtı. Kısa videolar, kişisel deneyim paylaşımları ve basitleştirilmiş yatırım tavsiyeleri, finfluencer’ları daha cazip hale getiriyor. Ancak geleneksel finans danışmanlarına duyulan güvensizlik de bu eğilimi artırıyor. Araştırmalara göre, finansal danışmanların yönettiği portföyler çoğu zaman beklentilerin altında performans gösteriyor. Bu durum, genç yatırımcıları lisansı olmayan finfluencer’ların sunduğu tavsiyelere yönlendiriyor.
Yasal Düzenlemeler ve Finfluencer’ların Açıkları
Hollanda’da yatırım tavsiyesi vermek yasal düzenlemelere tabi. Finfluencer’ların yatırım tavsiyesi verebilmesi için Hollanda Finansal Piyasalar Otoritesi (AFM) tarafından onaylanmış bir lisansa sahip olmaları gerekiyor. Ancak birçok finfluencer, bu kuralları aşmak için paylaşımlarına “Bu bir yatırım tavsiyesi değildir” gibi uyarılar ekliyor.
DENIZ TV IZLEMEK ICIN TIKLAYIN
Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi’ne (ESMA) göre, bu tür uyarılar yatırımcıları etkilemiyor ve tavsiyeler hâlâ bağlayıcı olabilir. Özellikle sosyal medya üzerinden belirli hisse senetlerini veya kripto paraları öne çıkarmak, yatırımcılar için doğrudan bir tavsiye gibi algılanabiliyor.
Uzmanlardan Uyarı: Finfluencer Tavsiyelerine Dikkat Edin
Fidelya Çoban, yatırımcıların finfluencer tavsiyelerine doğrudan güvenmemesi gerektiğini vurguluyor. “Bu araştırma, sosyal medyada gördüğümüz her finansal içeriğe inanmanın ne kadar riskli olabileceğini kanıtladı” diyen Çoban, yatırımcıların piyasada daha bilinçli hareket etmesi ve lisanslı finans danışmanlarından destek almasının daha güvenli bir yol olduğunu belirtti.
