Hollanda, askerlerinin Endonezya’da isledigi suçlara müsamaha gösterdi

Hollanda, askerlerinin Endonezya’da isledigi suçlara müsamaha gösterdi

AA, Selman Aksünger

Hollanda’da üç arastirma merkezinin ortak çalismasinda, Hollanda hükümetinin, Endonezya’nin 1945-1950’teki bagimsizlik savasi sirasinda Hollandali askerlerin siddet eylemlerine müsamaha gösterdigi bildirildi.

Hollanda Kraliyet Dil, Cografya ve Etnoloji Enstitüsü (KITLV), Hollanda Askeri Tarih Enstitüsü (NIMH) ve Savas, Holokost ve Soykirim Enstitüsünün (NIOD) ortak çalismasinda, Hollanda askerlerinin Endonezya’nin 1945-1950’teki bagimsizlik savasi sirasindaki sistematik siddet eylemleri ele alindi.

Arastirmanin bulgularina yönelik video konferans yöntemiyle yapilan toplantida, Hollanda hükümetinin söz konusu siddet eylemlerine yönelik sessizligine dikkat çekildi.

Arastirmacilar, Hollandali askerlerin Endonezyalilara uyguladigi siddetin yaygin ve kasitli oldugunu belirtti.

Hollanda hükümetinin askeri, idari ve adli makamlarca yeterli sorusturmayi yapmayarak siddet eylemlerine müsamaha gösterdigi kaydedildi.

Arastirmacilar, Endonezya’nin bagimsizlik mücadelesi sirasinda görevde olan Hollandali siyasetçi, bürokrat, askeri personel, adli makamlar ve güvenlik güçlerinin siddet eylemlerinden haberdar oldugunu ya da olmasi gerektigini vurguladi.

Uzmanlar, Hollandali askerlerin savas sirasinda sik ve yaygin sekilde siddete basvurdugu, yargisiz infazlarda bulundugu, öldürme, tecavüz ve iskence eylemleri gerçeklestirdigi ve gayriinsani sartlarda tutuklama yaptigini hatirlatti.

Ayrica bagimsizlik savasinin Hollanda’nin kolonizasyon, irkçilik ve sömürü amaçlarinin sonucu oldugunu ifade etti.

Arastirmacilar, siddet eylemlerinin dönemin Hollanda hükümetinin bilgisi ve sorumlulugunda oldugunu belirterek sorumlularin cezasiz kalmasini elestirdi.

Hollanda resmi makamlarinin tepkisi

Hollanda Itibar Iadesi Komitesi (The Committee of Dutch Debts of Honor (KUKB)) Baskani Jeffry Pondaag, arastirmayla ilgili yerel medyaya yaptigi açiklamada, bulgularin sürpriz olmadigini kaydetti.

Hollanda’nin kendini açikça savasin sorumlusu ilan etmedikçe bu tür bulgularin haber niteligi tasimadigini belirten Pondaag, “Iki tarafin savastigi her yerde karsilikli siddet ve suçlamalar olur. Fakat burada sadece Hollanda’nin sorumlulugundan bahsediliyor.” ifadelerini kullandi.

Pondaag, Hollanda’nin 1969 yilinda Endonezya’nin 1945-1950 yillarinda bagimsizlik savasi sirasindaki olaylara iliskin sorusturma yaptigini ve sonuçlarinin kaydedildigini vurguladi.

Bagimsizlik tarihi

Endonezya, Pasifik Savasi’nin sona ermesinin ardindan dönemin siyasi lideri Sukarno ve yardimcisi Muhammed Hatta’nin 1945’te radyodan okuduklari bildirgeyle bagimsizligini ilan etti.

Hollanda Kralligi, Sukarno’nun bagimsizlik ilanini tanimadigi gibi sömürge yönetimini devam ettirmek amaciyla Cava ve Sumatra adalarina asker çikardi.

Krallik askerleri, sivil halka karsi yaptiklari katliamlarla savas suçu isledi.

Bazi sehirlerde süren çatismalarin ardindan Hollanda ile Endonezya arasinda baslayan baris görüsmeleri, 27 Aralik 1949’da Hollanda Kralligi’nin yeni devletin bagimsizligini tanimasiyla sonuçlandi.