SÜRGÜNDE KURULAN ÜLKE, İRAVAN CUMHURİYETİ

Özcan Özbay (Özel Haber)

Asıl ismi İravan Cumhuriyeti olan ancak 1920 yılında Ermenistan Kızılordu’nun denetimine girmesi ile ülkedeki bir çok kişinin sürgüne gönderilmesinden sonra Ermenilerin eline geçenve ismi Erivan olarak değiştirilen İravan şimdi sürgündeki İravan`lılar tarafından yeniden Türk dünyasına katılmaya hazırlanıyor.

Dünya genelinde İravan dan uzaklaştırılan sürgündeki vatan severler bir araya gelerek bir istişare kurulu kurarak İravan`ı yeniden vatan toprağı yapma çalışması başlattı. Suan için yeni bir devlet olarak görülmesine rağmen aslında Türk dünyasının bir toprağı olduğu belirtilen İravan Dünya genelinde ülkelerde temsilcilikler oluşturuyor.

Hollanda da yaptığı etkinliklerle adını sıkça duyuran Hollanda Azerbaycan Türk Kültür Derneği Başkanı İlhan Aşkın İravan Cumhuriyetinin Hollanda Lahey temsilcisi olarak seçildi.

Konu ile ilgili olarak görüştüğümüz Aşkın “Bizim olan topraklarımızı yeniden vatan toprağı yapmak için yola çıktık” dedi. İlhan Aşkın “Yeni bir devlet kuruluyor gibi görünse de aslında eskiden de var olan bir devletten bahsediyoruz. Sürgündeki İravan lılardan Oluşturulan istişare kurulu ülkenin yeniden vatan toprağı olması adına çalışmalara başladı. Bayrağı tescil edildi.İlk iş olarak dünyadaki irvan doğumlu insanlara pasaportları çıkartılıyor.”dedi.

“Ülke dışında da olsa bir parlemento oluşturulacak” diyen İlhan Aşkın “Dünya da İravan dan uzaklaştırılan, sürgüne gönderilen insanların kurduğu istişare kurulu her ülkede temsilcilikler oluşturarak çok yakında bir kurultay gerçekleştirilip genel merkezi Ankara da olan bir parlamento yapılanmasına gidecek. Azerbaycan Türklerinin ata yurdu İravan Türk Cumhuriyeti Milletimize hayırlara vesile olur inşallah. İstişare kurulumuz beni de Adelet mahkemesinin olduğu şehir Den haag da temsilci tayin ettikleri için başkanımız sayın Qafar Chaxmaqli beye sonsuz teşekkür ederim.”dedi.

ARAŞTIRMACI TARİHÇİ RUFAT GÜREL`İN KALEMİNDEN İRAVAN TÜRK CUMHURİYETİ

Revan Farsça giden anlamına gelmektedir.Türkiye sınırına 23 km uzaklıkta olan şehir,tarihi çağlardan beri Türk boylarına ev sahipliği yapmış,kadim bir Türk şehridir.XV yüz yıldan itibaren bir Türk devleti olan Safevilerin egemenliğine giriyor.Şah İsmail’in emri ile imar edilip,etrafı surlarla çevrilerek güvenliği sağlanıyor.Bundan sonra önemli bir yerleşim merkezi haline gelip,İran’da kurulan Türk devletleri ile Osmanlılar arasında sürekli savaşlara konu olup,iki taraf arasında sık sık el değiştiriyor.

1747 yılından sonra bazı tarihçilere göre Türklerin Napolyon’u ya da II.İskenderi olarak adlandırılan Afşar hanedanının kurucusu olan Nadir Şahin bir suikast sonucu öldürülmesi ile Orta Doğunun ve dünyanın en güçlü İmparatorluğu kısa sürede dağıldı.Nadir Şah Şiayı Caferilik adı altında dört Sünni mezhebin yanında beşinci İslam mezhebi saymak gibi bir anlayış benimsedi.Bu anlayış;aslında onun iç ve dış politikasının temelini oluşturdu.

Nadir Şah’ın ölümünden sonra Azerbaycan bölgesinde bir çok hanlık,meliklik ve sultanlıklar oluştu.Bunlar bağımsızlıklarını ilan ettiler.İravan hanlığı da bağımsız bir Türk hanlığının merkezi oldu.Bu bağımsızlık hareketi 1747-1828 yıllar arasında 81 yıl sürdü.İran’nın Kaçar Türk boyu hakimiyetine geçmesinden sonra,zaman zaman tam zaman zamanda yarı bağımsız olarak yaşamını sürdürdü.1813 Gülistan antlaşması ile Ruslar Kaçarları yenip tüm Azerbaycan hanlıklarını ele geçirdikleri halde İravan ve Nahçıvan hanlıkları bağımsızlıklarını korudu.

1828 Türkmencayı antlaşması ile İravan ve Nahçıvan hanlıkları Rus hakimiyetine geçti.Aras nehri akış yönünde Azerbatycan 2 ayrıldı.Kuzey Ruslarda Güney Kaçar devletinde kaldı.Ruslar burada bir askeri birim kurdular.Kaçar hanları Kaçar boyuna mensup hanlar yönetiyordu.Son Kaçar hani Osmanlılara sığında aileden bir kısmı da İravan’da kaldı.

Çarlık Rusya,1850 yılında merkezi Erivan şehri olan Erivan,Gümrü,Nahçıvan,Yeni Bayezit,Ördubat kazalarından oluştu.1868 yılında bu 5 kazaya Daralagez,Ecmiyadzin ve Sürmeli (Iğdır) eklenip yeni yapılanmaya giderek 7 kazaya ayrıldı.Erivan Vilayetinde basında bir askeri Vali,Vali yardımcısı ve öteki Rus memurlardan oluşan bir vilayet meclisinin yanında,yine yüksek Rus memurlardan oluşan bir vilayet mahkemesi ve bunların yanında Müslümanlar için yerel Şeyhülislamın başkanlığında bir seri mecilis oluşturularak sözde Müslüman ahalinin gönlünü almaya çalıştılar.

Azeri Türklerine Tatar dediler.Müslüman halkı askere ve memuriyete almadılar.Farsça olan resmi dili Rusça yaptılar.Eğitim dili Rusça oldu.Müslüman ahaliyi askere almayarak onların savaşçı olan özelliklerini törpülemek istiyorlardı.Karadan denize politikası ile İ.Çar Deli Petro’nun vasiyeti doğrultusunda Ermenileri kullanarak,Akdeniz’e çıkış sağlamaya çalıştılar.Bunun için kadim Türk yurdu olan İravan hanlığına İran ve Osmanlı topraklarından Ermeni yerleşimciler getirerek bölgenin Demografik yapısını değiştirdiler.Ermeni yerleşimcilere her türlü yardımı yaparken bölgede bulunan Türk,Kürt,Terekeme,Lezgi,Tat Müslüman halka her türlü baskı ve zulümü reva gördüler.

Erivan Vilayetinin yüz ölçümü 27.366 km2 idi.Nüfus Erivan Vilayetinin genel nüfusu 667.000 kişi ölüp çoğunluğu Türk ve Müslüman halka mensuptu.Erivan kazasının yüz ölçümü 3.116 km2,nüfus 112.922 kişiydi.Kaza merkezi olan Erivan Kentinin nüfusu da 15.000 kişiydi.1897 nüfus sayımına göre Erivan Kazasının nüfusu 127.072 kişiydi.Türkler yüzde 62,Ermeniler yüzde 37,Süryaniler yüzde 1,Ruslar binde 5 oranına sahipti.Erivan Kent nüfusu 29.000 kişiye ulaşmış,bunun yüzde 52 ‘sı Türk’tü.

1905 yılından sonra Rus baskısı Ermeni terörü sonucu Türk nüfusu sürekli azalmıştır.I.Dünya savaşı sırasında kent nüfusu artış göstermemiş,1917 Rusya’da Bolşevik ihtilali olmuştur.Ruslar çekilirken ellerindeki tüm silahları Ermeni çetelerine bırakmışlardır.Ruslardan boşalan yerleri işgal eden Ermeniler,terör ve baskıyı artırmışlardır.Bunun sonucunda Türk nüfusu sürekli erimiştir.

1918 yılında Rusya’dan ayrılan Güney Kafkasya’da 3 bağımsız devlet ortaya çıkmıştır.Azerbaycan,Gürcistan,Ermenistan.28 Mayıs 1918 yılında Ermenistan bağımsız olup,Erivan’ı işgal etti.Osmanlı Ordusu Erivan’ı aldıysa da Mondros ateşkes antlaşması uyarınca bölgeyi boşaltmak zorunda kaldı.Bölge bir süre Aras Türk Cumhuriyeti,Güney Kafkasya Türk Cumhuriyeti ile direnmeye çalıştı.

Ermenistan,ilk kurulduğunda 10.000 km2 bile değildi.Bugün 29.743 km2 ulaşmış,3 katı artış olmuş.3 Aralık 1920 yılında Gümrü,16 Mart 1921 yılında Moskova,13 Ekim 1921 yılında Kars antlaşmaları yapılarak,Türkiye Ermenistan sınırı çizilmiştir.1920 yılında Ermenistan Kızılordu’nun denetimine girdi.

Yüz yılların Kadim Türk yurdu Çarlık Rus ordusunun ve Çar I.Deli Petro’nun vasiyeti doğrultusunda işgal edildi.Bölgede yaşayan Azeri Türkleri zorla göçe tabi tutuldu.Bölgeye İran ve Osmanlı topraklarından Ermeni yerleşimciler getirtilip,tampon,eşkıya ve terörist bir Ermenistan devleti Türk toprakları üzerinde kuruldu.Yüzlerce yer ve yerleşim adı değiştirilerek,kültür eserleri yok edildi.Böylece bölgeden Türke ait ne varsa silmeye çalıştılar.Yüzlerce yıl Türk yurdu olan,81 yıl bağımsız İravan Türk hanlığı olan bölge insanıları,İran,Azerbaycan,Türkiye gibi ülkelere göç ettiler.Bugün bu bölge insanının İravan Türk hanlığı insanlarının kendi ülkele toprakları dışında mülteci olarak 2.500.000 insanı yaşamaktadır.

Ermeniler,sözlerinde durmadılar.İravan karşılığında Zengezur ve Karabağ üzerinde hak iddia etmiyeceklerdi.Ancak bu bölgeleride işgal ettiler.10 bin km2 olmayan topraklarını 29.743 km2 çıkardılar.Arkasından Karabağ ve 7 reyonu işgal ederek 50 bin km2 fazla Batı Azerbaycan topraklarını işgal ettiler.2,5 milyon İravan Türk Hanlığı 1 milyon Karabağ ve 7 reyonun vatandaşı 3,5 milyon Azerbaycan Türkünün ata yurduna dönme zamanıdır.Türk ve Turan birliğinin yolu bu çıban başı Ermenistan’ın yök edilmesidir.

İravan Türk Cumhuriyeti kuruldu.Önümüzde bir hedefimiz var.Kadim İravan hanlığı toprağı işgalci Ermeni digalarından alınacak.Batı Azerbaycan,İravan Türk hanlığı ve onun ay yıldızlı bayrağını,onun yiğit evlatları İravan’ın merkezine dikeceğiz.Gök Camide şehitlerimizin ruhuna bir fatiha okuyacağız.Yaşasın İravan Türk Cumhuriyeti.Tanrı Türkü korusun.Turan elleri şad olsun.