Hollanda İçme Suyu Şirketlerinden Uyarı: Avrupa Komisyonu’na Lityum İçin Çevre Standardı Talebi

ANP

Hollanda’daki içme suyu şirketleri, içme suyu üretiminde büyük ölçüde Ren Nehri’ne bağımlı oldukları için Avrupa Komisyonu’na bir mektup göndererek, yüzey sularında lityum için çevresel kalite standardı belirlenmesini talep etti. Avrupa genelinde ve Ren Nehri çevresinde lityum üretimi ve işlenmesi, özellikle batarya üretimi amacıyla giderek artıyor ve bu durum su kalitesini, dolayısıyla içme suyu güvenliğini tehdit ediyor.

Lityum Seviyeleri Artışta

Ren Nehri’ndeki lityum çoğunlukla yukarı akıştan geliyor. 2024 yıllık raporuna göre, son yıllarda yüzey sularındaki lityum miktarında azalma gözlemleniyor; bu durum, Ren havzasındaki madencilik faaliyetlerinin azalmasına bağlanıyor. Ancak önümüzdeki yıllarda batarya üretimi için lityum çıkarma ve işleme faaliyetlerinin artması bekleniyor. RIWA-Rijn, bu durumun Ren Nehri’ndeki lityum miktarını ciddi şekilde yükseltebileceği uyarısında bulunuyor ve endüstriyel lityum deşarjlarının sınırlandırılması için Avrupa genelinde standartlar geliştirilmesini öneriyor.

RIVM’in Değerlendirmesi

Hollanda Ulusal Halk Sağlığı ve Çevre Enstitüsü (RIVM), diğer metallerde olduğu gibi henüz lityum için resmi bir bilimsel standart bulunmadığını belirtiyor. 2023 yılında tatlı su ekosistemi için uzun süreli maruziyetlerde güvenli seviye 11 µg/L olarak belirlenmiş. Ancak 2024 yılı raporuna göre, Ren Nehri’nin Lobith noktasındaki lityum seviyesi yaklaşık 13 µg/L olarak ölçüldü.

Lityum İşleme ve Geri Dönüşüm Planları

2028 yılına kadar Ren havzasında 200.000 ton lityum tuzu çıkarılması, işlenmesi ve geri dönüştürülmesi planlanıyor. Dormagen’de kurulacak bir lityum geri dönüşüm tesisi, 2026’dan itibaren yıllık 30.000 ton lityum atığını işleyecek ve su bazlı işlem nedeniyle yaklaşık %10’unun yüzey sularına bırakılması bekleniyor. Bu yalnızca Dormagen tesisi için Ren’deki lityum seviyesini Lobith noktasında 8 µg/L artırabilir.

İçme Suyu Güvencesi ve Önleme

Hollandalı vatandaşlar ve işletmeler, önümüzdeki yıllarda temiz ve güvenli içme suyuna ihtiyaç duyacak. RIWA-Rijn yetkilileri, kirliliğin kaynağında önlenmesinin en etkin çözüm olduğunu vurguluyor: “Üst akışta salınmayan kirleticiler, Hollanda içme suyu şirketleri tarafından arıtılmak zorunda kalmaz.”

RIWA-Rijn, uluslararası iş birliğini ve endüstriyel deşarj izinlerinde emisyon sınırlarının uygulanmasını destekliyor. 2024 raporunda, birçok maddenin Avrupa Nehirler Mutabakatı’ndaki hedef değerleri aştığı ve doğal arıtma yöntemleriyle içme suyunun yeterince temizlenemediği belirtiliyor. Özellikle ilaç kalıntıları artış göstermeye devam ediyor.

RIWA-Rijn Hakkında

Hollanda’da 5 milyon kişi Ren Nehri’nden içme suyu sağlıyor. RIWA-Rijn, Ren suyu şirketlerinin bilgi merkezi ve temsilcisi olarak, su kalitesinin korunması için çalışıyor. Kuruluş, Avrupa’daki 120 içme suyu şirketiyle iş birliği yapıyor ve Ren havzasındaki doğal arıtma yöntemleriyle güvenli içme suyu sağlanmasını hedefliyor.

Nederlandse drinkwaterbedrijven waarschuwen: Milieunormen voor lithium in oppervlaktewater noodzakelijk

Nederlandse drinkwaterbedrijven die afhankelijk zijn van water uit de Rijn sturen een brief naar de Europese Commissie waarin ze pleiten voor een milieukwaliteitsnorm voor lithium in oppervlaktewater. Het winnen en verwerken van lithium in steeds meer Europese regio’s, waaronder langs de Rijn, voor batterijproductie vormt een risico voor de waterkwaliteit en daarmee ook voor het drinkwater.

Stijgende lithiumconcentraties

Het lithium in het Rijnwater komt voornamelijk van bovenstrooms. Volgens het jaarrapport 2024 is er de afgelopen jaren een lichte daling geweest door afnemende mijnbouwactiviteiten. Echter, de productie en verwerking van lithium zal in de komende jaren toenemen, waardoor de concentraties in het oppervlaktewater aanzienlijk kunnen stijgen. RIWA-Rijn benadrukt daarom het belang van het begrenzen van industriële lityumlozingen op basis van een Europese milieukwaliteitsnorm.

RIVM: indicatieve risicogrens

Het RIVM heeft nog geen officiële wetenschappelijk onderbouwde norm voor lithium vastgesteld. Voor zoet oppervlaktewater hanteert het RIVM sinds 2023 een veilige concentratie van 11 µg/L voor langdurige blootstelling voor planten en dieren. Op basis van beperkte gegevens kan deze waarde ook als veilig voor mensen worden beschouwd, bijvoorbeeld bij consumptie van vis uit deze wateren. In Lobith is de gemeten lithiumconcentratie echter al ongeveer 13 µg/L.

Toenemende productie en recycling

Tot 2028 wordt verwacht dat 200.000 ton lithiumzouten wordt gewonnen, verwerkt en gerecycled in het Rijnstroomgebied. In Dormagen wordt vanaf 2026 een lithiumrecyclingfabriek geopend die jaarlijks 30.000 ton lityumafval verwerkt. Aangezien het proces watergebaseerd is, wordt naar verwachting 10% in oppervlaktewater geloosd, wat in Lobith de lithiumconcentratie met 8 µg/L kan verhogen.

Drinkwatervoorziening en preventie

De vraag naar schoon en betrouwbaar drinkwater in Nederland blijft groeien. RIWA-Rijn benadrukt dat preventie aan de bron essentieel is: verontreiniging die bovenstrooms niet wordt geloosd, hoeft niet te worden verwijderd door Nederlandse drinkwaterbedrijven. Internationale samenwerking en handhaving van emissienormen in industriële lozingsvergunningen zijn cruciaal voor de bescherming van de drinkwaterfunctie van de rivier.

RIWA-Rijn jaarrapport 2024

Op dinsdag 2 september 2025 publiceert RIWA-Rijn het jaarrapport over 2024. Het rapport beschrijft de waterkwaliteit in het Nederlandse deel van het Rijnstroomgebied bij Lobith, Nieuwegein, Nieuwersluis en Andijk, met dit jaar nieuwe meetpunten in Ridderkerk en Katerveer. Het rapport concludeert dat veel stoffen de streefwaarden van het Europese Rivieren Memorandum overschrijden, waardoor natuurlijke zuiveringsmethoden onvoldoende zijn om schoon drinkwater te garanderen.

Over RIWA-Rijn

In Nederland zijn 5 miljoen mensen afhankelijk van de Rijn voor hun drinkwater. RIWA-Rijn is de kennis- en belangenorganisatie van aangesloten Rijnwaterbedrijven en werkt internationaal samen om de waterkwaliteit te waarborgen en veilig drinkwater te produceren. Samenwerking met 120 drinkwaterbedrijven uit zes Rijnoeverstaten (Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, Liechtenstein, Oostenrijk en Nederland) ondersteunt dit doel.