15 Ağustos 1945, Japonya’nın teslim olduğu gün olarak dünya tarihine geçti. Ancak bu tarih Endonezya’nın Moluk Adaları halkı Endonezya kökenli Hollandalılar (Indo’lar) ve Hollandalılar (Totoklar) için çok daha derin bir anlam taşıyor. Bu üç grup eski Hollanda Hindistanı’nda yaşamış ve Japon işgali sırasında farklı biçimlerde acı çekmişlerdir.
Japonya, Büyük Asya İmparatorluğu hayaliyle hareket etmiş bu doğrultuda Hollandalılar ve İngilizlerle gittikçe artan gerginlik ve çatışmalar yaşamıştı. Bu büyük güç mücadelesi eski Hollanda Hindistanı’ndaki sivillerin hayatına doğrudan yansıdı. Molukler, bu dönemde “Romusha” adı verilen zorla çalıştırma sisteminden etkilendi. Indo’lar ve Totoklar ise Avrupa kökenli ya da Avrupa yanlısı olarak görülmeleri nedeniyle daha tehlikeli koşullara maruz kaldı. Milyonlarca insan açlık, hastalık ve şiddetle karşı karşıya kaldı; yüzbinlercesi yerinden edildi veya göç etmek zorunda kaldı.
Bugün Hollanda’da, Molukler, Indo’lar ve Totoklar ortak tarihlerini ve acılarını anmak için bir araya geliyor. Museum Maluku (Den Haag’da) Molukler’in Japon işgali ve sonrasındaki deneyimlerini, bağımsızlık mücadelesi sırasında ve Hollanda’ya zorunlu göç ettiklerinde yaşadıkları zorlukları sergiliyor. Indisch Herinneringscentrum (Den Haag’da) ise Japon işgali, Endonezya’nın bağımsızlık mücadelesi ve sömürge dönemi hafızasını canlı tutuyor.
15 Ağustos’u anarken sadece geçmişin acılarını hatırlamakla kalmıyoruz aynı zamanda dayanışma, empati ve saygı ile geleceği inşa etmenin önemini görüyoruz. Molukler, Indo’lar ve Totoklar gibi farklı kimlikler, acılarını paylaşırken kendi özgünlüklerini koruyor. Geçmişten aldığımız derslerle, farklı kimlik, din ve renkten olsak da barış ve kardeşlik içinde bir arada yaşayabileceğimizi hatırlıyoruz. Hafıza, geçmişin acılarını unutmadan geleceğe ışık tutar.
Katkılarından dolayı Aboe Marasabessy’e teşekkür ederim.
NL
In de Schaduw van het Verleden, Het Licht van de Toekomst
15 augustus 1945 staat in de wereldgeschiedenis als de dag van de Japanse overgave. Voor de bevolking van de Molukse eilanden, de Indische Nederlanders (Indo’s) en de Totoks, die allen in voormalig Nederlands-Indië hebben gewoond, heeft deze datum echter een diepere betekenis. Deze drie groepen hebben tijdens de Japanse bezetting elk op hun eigen manier leed ervaren.
Japan streefde naar een Groot-Aziatisch Rijk en kwam daardoor steeds vaker in conflict met de Nederlanders en de Britten. Deze machtsstrijd had directe gevolgen voor de burgers in voormalig Nederlands-Indië. De Molukkers werden zwaar getroffen door het Romusha-dwangarbeidssysteem. Indo’s en Totoks werden, omdat zij als Europees of pro-Europees werden gezien, geconfronteerd met gevaarlijke omstandigheden. Geschat wordt dat miljoenen mensen honger, ziekte en geweld ondervonden; honderdduizenden werden ontheemd of gedwongen te migreren.
Tegenwoordig komen in Nederland Molukkers, Indo’s en Totoks samen om hun gedeelde geschiedenis en leed te herdenken. Het Museum Maluku (in Den Haag) belicht de ervaringen van de Molukkers tijdens en na de Japanse bezetting, tijdens de onafhankelijkheidsstrijd en hun gedwongen migratie naar Nederland. Het Indisch Herinneringscentrum (in Den Haag) richt zich op de Japanse bezetting, de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd en de koloniale periode.
Deze herdenking herinnert ons niet alleen aan het leed uit het verleden, maar ook aan het belang van solidariteit, empathie en respect bij het vormgeven van de toekomst. Drie verschillende groepen delen hun verdriet en behouden tegelijkertijd hun eigen identiteit. Met de lessen uit het verleden in gedachten, wordt ons duidelijk dat we, ondanks verschillende identiteiten, religies en huidskleuren, vreedzaam en broederlijk samen kunnen leven. Geheugen werpt licht op de toekomst zonder het verleden te vergeten.
Met dank aan Aboe Marasabessy
