Dikkat! Hollanda’da Çocukların Yarısı Günde İki Saatten Az Dışarıda Oynuyor: Ekran Süresi En Büyük Neden

ANP

HOLLANDA – Hollanda’daki çocukların neredeyse yarısı günde iki saatten az dışarıda vakit geçiriyor. Bu durum, Tuinmeubelshop adına PanelWizard tarafından 1.100’den fazla ebeveynle yapılan araştırmada ortaya çıktı. Özellikle 10 ila 12 yaş arası çocukların dışarıda daha az oynamasının başlıca nedeni artış gösteren ekran süresi olarak gösteriliyor.

Araştırmaya göre çocukların %42’si günde iki saatten az dışarı çıkıyor. Ortalama dışarıda oynama süresi 2,09 saat olsa da, 10-12 yaş arası çocuklarda bu süre çoğu zaman 1,5 saatin altına düşüyor.

Ebeveynlerin %39’u çocuklarının yeterince dışarıda oynamadığını düşünüyor.
Katılımcıların %56’sı, ekranlar ortadan kalksa çocukların dışarıda daha fazla zaman geçireceğine inanıyor.
Ayrıca %29’u, çocuklarını dışarı çıkmaya motive etmenin zorlaştığını belirtiyor. Uzmanlara göre dışarıda oynamak artık çocuklar için “doğal bir alışkanlık” olmaktan çıkıyor.

Arkadaş Etkisi ve Sosyal Baskı

Araştırma, çocukların dışarıda oynama alışkanlıklarının akranlarından güçlü biçimde etkilendiğini gösteriyor.
Özellikle 10-12 yaş arası çocukların ebeveynleri, “arkadaşlarının da dışarı oynamaması” nedeniyle kendi çocuklarının da ekran başında kaldığını belirtiyor.
Ebeveynlerin %35’i, bu sosyal etkinin çocukların dışarı çıkmamasında önemli rol oynadığını söylüyor.

Amsterdam Üniversitesi’nden gelişim psikolojisi uzmanı Dr. Wouter van den Bos, konuyla ilgili şunları söylüyor:

“Veriler, özellikle büyük çocuklarda dışarıda oynamanın yerini giderek ekran süresinin aldığını gösteriyor. Ancak bu sorun bireysel değil, toplumsal bir mesele. Bir aile ekran süresini sınırlandırsa bile, diğer çocuklar hâlâ cihaz kullanıyorsa bu önlem etkisiz kalıyor. En etkili çözüm, oyun saatlerinde tüm çocukların ekranlara sınırlı erişimi olmasıdır. Böylece dışarıda oynamak tekrar doğal bir alternatif haline gelir.”

Ekran Süresi Artıyor

Araştırmanın sonuçları, son yıllarda artan ekran kullanımı trendiyle örtüşüyor.
Netwerk Mediawijsheid ve Hogeschool Windesheim tarafından yapılan bir başka çalışmaya göre, 6 yaş altı çocuklar günde ortalama 100 dakika ekran karşısında vakit geçiriyor (Kaynak: NOS, 2025).

186 uluslararası araştırmanın incelendiği geniş kapsamlı bir çalışmada da aşırı ekran süresinin çocukların fiziksel ve zihinsel sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yarattığı ortaya kondu.
Uzmanlar, dışarıda oynamanın bu olumsuz etkileri azaltabileceğini, çocuklarda daha iyi konsantrasyon, daha az stres ve daha sağlıklı bir gelişim sağladığını vurguluyor (Kaynak: Children & Nature Network, 2023).

Endişe Verici Gelişme

Çocukların neredeyse yarısının günde iki saatten az dışarıda oynaması, uzmanlar tarafından endişe verici bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Uzmanlara göre çözüm, yalnızca ekran süresinin kısıtlanmasında değil; aynı zamanda çocukların sosyal çevresinin ve oyun kültürünün yeniden canlandırılmasında yatıyor.

Bijna helft van de kinderen speelt minder dan twee uur per dag buiten: schermtijd grootste oorzaak

NEDERLAND – In Nederland speelt bijna de helft van de kinderen minder dan twee uur per dag buiten. Dat blijkt uit onderzoek van PanelWizard in opdracht van Tuinmeubelshop, onder meer dan 1.100 ouders. Vooral tieners tussen de 10 en 12 jaar brengen steeds minder tijd buiten door – de belangrijkste reden: toenemende schermtijd.

Uit het onderzoek blijkt dat 42 procent van de kinderen minder dan twee uur per dag buiten speelt.
Gemiddeld komt de buitenspeeltijd uit op 2,09 uur per dag, maar bij jonge tieners daalt dat vaak tot minder dan 1,5 uur.

Bijna vier op de tien ouders (39%) vindt dat hun kinderen te weinig buitenspelen.
Meer dan de helft (56%) denkt dat buitenspelen zou toenemen als schermen niet beschikbaar zouden zijn.
Ruim een kwart (29%) van de ouders geeft aan dat het lastig is om kinderen te motiveren om naar buiten te gaan, omdat buitenspelen minder vanzelfsprekend is geworden.

Sociale invloed van leeftijdsgenoten

Kinderen spelen minder buiten als hun vrienden dat ook niet doen.
Vooral ouders van 10- tot 12-jarigen noemen deze sociale invloed als belangrijke factor.
In totaal ziet 35 procent van de ouders de sociale omgeving als een reden waarom kinderen minder vaak buitenspelen.

Volgens dr. Wouter van den Bos, universitair hoofddocent ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit van Amsterdam, is dit een zorgwekkende trend:

“De cijfers laten zien dat buitenspelen steeds vaker plaatsmaakt voor schermtijd, vooral bij oudere kinderen. Daarnaast laat de sociale druk zien dat het probleem gezamenlijk moet worden aangepakt. Als één ouder de schermtijd beperkt, maar andere kinderen wel schermen gebruiken, heeft dat weinig effect. Het helpt juist als schermen tijdens buitenspeeluren voor alle kinderen beperkt beschikbaar zijn, zodat buitenspelen weer een gezamenlijke en vanzelfsprekende activiteit wordt.”

Toenemende schermtijd

De resultaten passen in een bredere trend: de schermtijd van jonge kinderen is de afgelopen tien jaar bijna verdubbeld.
Uit eerder onderzoek van Netwerk Mediawijsheid en Hogeschool Windesheim blijkt dat kinderen tot zes jaar oud gemiddeld 100 minuten per dag achter een scherm doorbrengen (bron: NOS, 2025).

Een overzichtsstudie van 186 internationale onderzoeken toont bovendien aan dat te veel schermtijd een negatieve invloed heeft op zowel de fysieke als mentale gezondheid van kinderen.
Buitenspelen kan die negatieve effecten deels compenseren en draagt bij aan betere concentratie, minder stress en een gezondere ontwikkeling (bron: Children & Nature Network, 2023).

Zorgelijke ontwikkeling

Dat ruim vier op de tien kinderen minder dan twee uur per dag buiten speelt, wordt door deskundigen gezien als een zorgelijke ontwikkeling.
Zowel het beperken van schermtijd als het versterken van de sociale prikkels om buiten te spelen, worden genoemd als mogelijke oplossingen om deze trend te keren.