Helal Kesim Yasağına Tepki: Avrupa’da Yaşamak Zorlaşıyor

MÜSLÜMANLARIN ‘helal’, Musevilerin ise ‘koşer’ olarak adlandırdığı kesime göre hayvanların kesilmeden önce sağlığı ve bilincinin yerinde olması gerekiyor.

Kesimden önce hayvanların şoklanması ise buna mani olarak, Müslüman ve Musevi toplumların tükettiği helal ve koşer ürünlerin elde edilmesini engelliyor. Genellikle aşırı sağcı kesimler ve hayvan hakları savunucularından oluşan yasak taraftarları ise şoklanmadan ya da uyutulmadan kesilen hayvanın acı çektiğini ve haklarının ihlal edildiğini öne sürüyor.

Avrupa’da 1933’te Adolf Hitler’in Almanya’da şoklanmadan hayvan kesimini yasaklamasıyla yoğun olarak gündeme gelen uygulama, İsveç, İsviçre, Norveç, İzlanda, Danimarka ve Slovenya’da bulunuyor. Diğer yandan Fransa, Almanya, Avusturya, Hollanda, Yunanistan, İspanya, Estonya, Finlandiya ve Polonya gibi ülkelerde dini adetlerin yerine getirilmesi söz konusu olduğunda şoklanmadan kesime izin veriliyor. Helal kesimi yasaklayan ülkeler listesine katılma yolunda olan Belçika’nın Flaman Parlamentosu’nun aldığı helal kesim yasağı kararının, ülkenin Valonya bölgesinde de 1 Eylül’de yürürlüğe girmesi bekleniyor.

YASAK, BRÜKSEL’E DE SIÇRAYABİLİR

İlk etapta Flaman bölgesindeki teknik altyapı yetersizliği nedeniyle yasak sadece küçükbaş hayvanlar için geçerli olsa da büyükbaş hayvanların da kesildikten hemen sonra uyuşturulması zorunlu kılınıyor. Flaman bölgesindeki teknik yetersizliğin giderilmesiyle büyükbaş hayvanların da şoklanmadan kesilmesinin yasaklanması bekleniyor. Müslüman ve Musevi toplumlarının başvurusuyla Belçika Anayasa Mahkemesine taşınan yasak hakkında karar beklenmekle beraber, ülkenin iki bölgesinde çıkan helal kesim yasağının Brüksel bölgesine sıçraması da genel endişeler arasında yer alıyor.

‘HAYAL KIRIKLIĞI YARATTI’

Belçika’daki Müslüman toplumunu temsil eden ve hükümetle toplum adına ilişkileri yürüten Belçika İslam Temsil Kurulu Başkanı Mehmet Üstün, kararın henüz yeni yürürlüğü girdiği için etkilerinin net olarak görülemediğini söyledi. İslam dininin Belçika’da 1974’ten beri tanındığını anımsatan Üstün, “Belçika’da İslam dini tanınınca bu dinin ritüelleri de tanınmış oldu. Kurumsallaşma bakımından Avrupa’da İslam dinine yaklaşım açısından en ilerde olan Belçika, böyle bir yasak koyunca herkes hayal kırıklığına uğradı” dedi.

Üstün, Belçika’da 2 bine yakın din dersi öğretmeni, 100’e yakın hükümet tarafından maaşı ödenen imam ve hapishanelerde görevli dini görevliler bulunduğuna dikkati çekerek, “Bu yasağın etkileri mutlaka olacaktır. Örneğin kurban kesimi esnasında büyük sıkıntılar yaşayacağımızı tahmin edebiliyorum” diye konuştu.

‘HUKUK DEVREYE GİRMELİ’

Belçikalı Müslümanların helal kesim yasağı dolayısıyla alternatif arayışına gireceğini belirten Üstün, şöyle devam etti: “Hollanda’da bugün itibarıyla helal kesim yasaklanmıyor. Oraya yönelme olabilir. Almanya’da kesim esnasında değil, kesimden sonra şok uygulanıyor. Brüksel başkent bölgesinde kesim yasağı yok. Umuyoruz bu yasak hukuken geri teper ve tekrar Müslümanlar kendi ritüellerine göre hayvanlarını kesebilir. Avrupa’da özellikle İslam karşıtlığı üzerine inşa edilmiş bir popülizm var ancak Belçika bir hukuk devleti. Din ve vicdan özgürlüğü ve dini pratiğin yaşanabilirliği anayasanın teminatı altında. Dolayısıyla eğer kanunlar dini pratiği yasaklar hale dönüşmüşse, burada hukukun devreye girmesi gerekir.”

‘AVRUPADA YAŞAMAK ZORLAŞIYOR’

Brüksel bölgesinden haham Shimon Lasker ise yasak taraftarlarının hayvanları korumaya yönelik argümanlarının Musevi toplumda şüpheyle karşılandığına dikkati çekti. Musevi toplumun bu yasağı dini özgürlüklerinin kısıtlanması olarak yorumladığını belirten Lasker, bundan rahatsızlık duyulduğunu ve özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan kalan kötü hatıraların tekrar canlandığını ifade etti.

Lasker, “Bu tarz yasaklar nedeniyle günün sonunda Museviler Avrupa’da yaşamanın giderek zorlaşmaya başladığı kanısına varıyor” diye konuştu.

Koşer ve helal kesimin hayvana en az acı veren yöntem olduğunun daha iyi anlatılması gerektiğine işaret eden Lasker, keskin bir bıçakla kesilen hayvana zarar gelmediğini ve acı hissetmediğini anlatmak gerektiğini dile getirdi.

‘BİR SONRAKİ ADIM SÜNNET OLURSA?..’

Lasker, koşer kesimin yasak olduğu ülkelerde Musevi toplumların başka ülkelerden koşer et getirterek bu ihtiyacı karşıladığını, benzer bir yasağın tüm Belçika’da geçerli olması durumunda da bu uygulamaya geçilebileceğini vurguladı.

Musevi toplumun bir şekilde başka ülkelerden dini inancı için şart olan koşer et ihtiyacını karşılayabileceğini belirten Lasker, “Ancak bir sonraki adım ne olacak? Buna odaklanmalıyız. Belçika başka ülkelerden dini ritüellere göre kesilmiş etin getirilmesini de yasaklarsa? ya da bir sonra ki adım sünnetin yasaklanması olursa?” ifadelerini kullanarak, ülkedeki hukuki düzenlemelerin Yahudi karşıtlığına dönüşmemesi gerektiğinin altını çizdi.

Lasker, Musevi ve Müslüman toplumun dini özgürlüklerin kısıtlanmasına karşı birlikte hareket etmesi gerektiğine de dikkati çekti.

‘İNSAN HAKLARINA AYKIRI’

Belçika vatandaşı Türkiye kökenli Salih Özdemir, helal kesim yasağı kararından memnun olmadıklarını belirterek, “Elimizden alınan bu hakkın parlamentoda geri verilmesini talep ediyoruz” dedi. İsmail Gündoğdu ise helal kesimle ilgili Müslümanların bugüne kadar bir sorunu olmadığını hatırlatarak, “Kararın insan haklarına aykırı olduğunu düşünüyoruz. Kardeşçe ve bir arada yaşamanın yollarını bulmamız lazım. Bunun yolu da yasaklardan geçmiyor” diye konuştu.