Dünya Hayvanlar Günü’nde Uyarı: Hollanda’daki Evcil Hayvanların Yarısı Stres ve Kaygı Yaşıyor

ANP

HOLLANDA – Dünya Hayvanlar Günü çoğunlukla fazladan bir ödül maması ya da oyuncakla kutlanıyor. Ancak bu yıl uzmanlar farklı bir çağrı yapıyor: evcil hayvanların da zihinsel sağlığına dikkat edilmesi gerekiyor. Evcil hayvan sigortası şirketi Figo’nun 1600 kişiyle yaptığı araştırmaya göre, Hollanda’daki köpek ve kedilerin yarısından fazlası stres veya kaygı belirtileri gösteriyor. Buna rağmen, evcil hayvan sahiplerinin yaklaşık dörtte biri hâlâ hayvanların ruhsal sorunlar yaşayamayacağını düşünüyor.

İnsanlara fayda sağlıyor, ama kendileri ihmal ediliyor

Evcil hayvanların insanların ruh sağlığı üzerindeki olumlu etkileri uzun zamandır biliniyor. Araştırmaya göre evcil hayvan sahiplerinin %90’ı hayvanlarının kendi ruh sağlıklarını olumlu etkilediğini, %73’ü daha az yalnız hissettiklerini, %81’i ise onları önemli bir teselli kaynağı olarak gördüklerini söylüyor. Uzmanlar, bir köpeği okşamanın stres hormonlarını azalttığını ve mutluluk hormonlarını artırdığını hatırlatıyor.

Ancak hayvanların kendilerinin ne hissettiğine dair farkındalık çok düşük. Figo’nun 2025 araştırması, evcil hayvan sahiplerinin yarısından fazlasının stres veya kaygı belirtileri gözlemlediğini ortaya koydu. Uzmanlara göre hayvanların duygusal zekâsı sık sık küçümseniyor.

İnce sinyaller gözden kaçıyor

Köpek davranış uzmanı Arvid van Putten, stresin her zaman havlama ya da titreme ile ortaya çıkmadığını vurguluyor: “Bazen yalnızca kaçınma, esneme ya da huzursuz uyku gibi ince işaretler verirler. Hatta insanların eğlenceli bulduğu ani koşu hareketleri (zoomies) bile stresin göstergesi olabilir.”

Büyük yaşam değişiklikleri – taşınma, boşanma ya da ailenin genişlemesi – de evcil hayvanların ruhsal durumunu derinden etkiliyor. Sahipler, bu olaylardan sonra hayvanlarının davranışlarında bariz değişiklikler yaşandığını bildiriyor.

Sahipler farkındalık ve desteğe hazır

Araştırmaya göre evcil hayvan sahiplerinin %73’ü, hayvanların ruh sağlığına daha fazla önem verilmesi gerektiğini düşünüyor. %65’ten fazlası stres veya davranış sorunlarında bir uzman yardımı almayı mantıklı buluyor. Ancak sinyalleri tanıma konusundaki belirsizlik ve olası maliyetler önemli bir engel.

Figo sözcüsü Paul Kager, çoğu hayvan sahibinin mevcut sigorta imkânlarını bilmediğini belirterek şöyle diyor: “Bu bilinçsizlik, tedavilerin ertelenmesine veya hiç yapılmamasına yol açıyor. Bu da hayvanların iyiliğini doğrudan etkiliyor.”

Uzmanlar ise özellikle küçük sinyallere dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor: daha az oyun, uyku düzensizlikleri, huzursuzluk ya da içe kapanma… Bunlar, evcil hayvanların ruhsal sıkıntılarının ilk işaretleri olabilir.

Dierendag vraagt om wake-upcall: Helft Nederlandse huisdieren ervaart stress en angst

NEDERLAND – Wereld Dierendag draait vaak om een extra speeltje of traktatie, maar dit jaar klinkt een andere oproep: meer aandacht voor de mentale gezondheid van huisdieren. Uit onderzoek van huisdierenverzekeraar Figo onder 1600 baasjes blijkt dat meer dan de helft van de Nederlandse honden en katten tekenen van stress of angst vertoont. Toch gelooft bijna een kwart van de eigenaren nog steeds dat dieren geen mentale problemen kunnen hebben.

Huisdieren maken ons gelukkig, maar hun eigen welzijn blijft onderbelicht

Dat dieren een positief effect hebben op mensen is bekend. Zo zegt 90% van de baasjes dat hun dier goed is voor hun mentale gezondheid. Toch blijft de aandacht voor hun eigen welzijn beperkt. In een vervolgonderzoek uit 2025 geeft meer dan de helft van de baasjes aan stresssignalen te zien bij hun dier, maar emotionele intelligentie van huisdieren wordt vaak onderschat.

Gedragsdeskundigen waarschuwen dat stress vaak subtiel zichtbaar is: ontwijkend gedrag, geeuwen of onrustig slapen. Zelfs druk gedrag of de zogenoemde zoomies kunnen tekenen van stress zijn. Grote veranderingen zoals een verhuizing, scheiding of verlies van een ander dier hebben bovendien een duidelijke impact op hun gedrag.

Baasjes bereid te investeren, maar kennis ontbreekt

De bereidheid om hulp te zoeken groeit: 73% vindt dat er meer aandacht moet komen voor mentaal welzijn van dieren en ruim 65% zou een gedragsdeskundige inschakelen. Toch blijven kosten en onwetendheid een drempel. Slechts een derde van de eigenaren weet wat een huisdierenverzekering precies dekt.

Volgens experts is het essentieel dat baasjes leren de kleine signalen serieus te nemen. Minder spelen, afwijkende slaapgewoontes of teruggetrokken gedrag zijn vaak de eerste aanwijzingen dat er iets mis is – en verdienen meer aandacht.