Kültürel Kuruluşlarda Denetim İyileştirilmeli
Özcan Özbay
Hollanda Kültür Konseyi, kültürel sektördeki kuruluşların denetiminin daha iyi olması gerektiğini belirtti. Konsey, bugün yayımlanan “Kültürel Sektörde Denetim: Ayrı Bir Sanat” başlıklı raporunda, Kültür ve Eğitim Bakanlığı (OCW), hibe veren kurumlar, sektör dernekleri, kültürel kuruluşlar ve denetçiler için bütüncül öneriler sundu.
Kültür sektöründeki birçok Denetim Kurulu, görevlerini özenle yerine getiriyor. Ancak toplum ve siyasetin beklentilerinin artması, denetçilerin işini zorlaştırıyor. Kristel Baele, Kültür Konseyi Başkanı, “Sosyal güvenlik, adil ücretlendirme ve bağımsız çalışanların istihdamı gibi konulara daha fazla dikkat edilmesi iyi oldu. Ancak denetçiler ve yönetimler, kendi rolleri bilinciyle bu konulara birlikte odaklanmaya devam etmeli” dedi.
Profesyonelleşme Gereği
Özellikle küçük kuruluşlar, uygun denetçi bulmakta zorlanıyor. Konsey, eğitim, ücretlendirme ve denetçi seçimi süreçlerinin diğer yarı kamu sektörlerine kıyasla daha profesyonel hale getirilmesini öneriyor. Denetçilere ücret verilmesi, hem kaliteyi artırıyor hem de bağımsız çalışanlar için denetçi olmayı cazip hâle getiriyor. Ayrıca birden fazla kuruluşun tek bir denetim organı altında toplanması da bir seçenek olarak öne çıkıyor. Denetçilere yönelik eğitim teşviklerinin sürdürülmesi gerektiği vurgulanıyor.
Kültür Yönetim Kodu
Konsey, Kültür Yönetim Kodu’nun güncellenmesi gerektiğini belirtiyor. Kodun, alanın görüşleri doğrultusunda bağımsız bir komite tarafından onaylanması öneriliyor. Ayrıca denetçilerin kuruluşlardaki sorunlardan geç haberdar olmasını önlemek için, ihbarcılar ve güvenilir kişilerle ilgili titiz kuralların uygulanması gerekiyor.
Davranış ve Kültür
İyi denetim yalnızca kanun, kural ve kodlarla sağlanamaz. Davranış ve kültür de büyük önem taşıyor. Konsey, bu konuların tartışılabilir hâle gelmesi durumunda, etkilenebilir ve yönetilebilir olacağını belirtiyor. Ortak bir denetim vizyonu oluşturmak, bu tartışmanın başlangıcı için iyi bir adım olarak öneriliyor.
Dış Denetim
Hibe veren kurumların ne zaman müdahale etmesi gerektiği ve bunun nasıl etkili yapılabileceği konusunda hâlâ belirsizlikler var. Konsey, bunun için bir yönerge oluşturulmasını öneriyor. Merkezi bir bilgi noktası ile yönetim ve denetçilerin kolay erişebileceği bir yapı oluşturulması, mahkeme veya denetim mekanizmasından daha etkili bulunuyor.
Rapor, eski Kültür Bakanı talebiyle hazırlanmış olup, şu anda görevdeki bakana gönderildi. Rapor, Wilma Gillis-Burleson (Başkan), Nancy Jouwe, Cees Langeveld, Jan Stolker, Jacqueline Stolmeijer-Arends ve Hedwig Verhoeven’den oluşan bir danışma komitesi tarafından hazırlandı.
NL
Toezicht op culturele organisaties kan en moet beter
De Raad voor Cultuur stelt dat het toezicht op culturele organisaties verbeterd moet worden. In het vandaag gepresenteerde advies, “Toezicht in de culturele sector: een kunst apart”, geeft de raad een integrale aanpak met aanbevelingen voor het ministerie van OCW, subsidieverstrekkers, brancheverenigingen, culturele organisaties en toezichthouders zelf.
Veel raden van toezicht vervullen hun rol zorgvuldig, maar zwaardere eisen vanuit de samenleving en politiek maken het werk uitdagender. Kristel Baele, voorzitter van de Raad voor Cultuur, zegt: “Het is goed dat er meer aandacht is voor sociale veiligheid, fair pay en inhuur van zelfstandigen. Toch moeten toezichthouders en directies hier scherp op blijven, ieder vanuit bewustzijn van de eigen rol.”
Professionaliseringsslag
Kleinere organisaties hebben vaak moeite om geschikte toezichthouders te vinden. Scholing, vergoeding en werving kunnen professioneler, vooral in vergelijking met andere semipublieke sectoren. Het verstrekken van een vergoeding kan de kwaliteit verhogen en het aantrekkelijker maken voor zelfstandigen om toezichthouder te worden. Concentratie van toezicht, waarbij meerdere organisaties samen één toezichtsorgaan hebben, is ook een optie. De raad adviseert bovendien het voortzetten van stimuleringssubsidies voor scholing van toezichthouders.
Governance Code Cultuur
De gezaghebbende gedragscode is aan een update toe. De raad adviseert dat de code voortaan wordt vastgesteld door een onafhankelijke codecommissie, gevoed door het veld. Strikte regels rond klokkenluiders en vertrouwenspersonen zijn belangrijk om te voorkomen dat toezichthouders te laat op de hoogte raken van misstanden.
Gedrag en cultuur
Goed toezicht draait niet alleen om wetten en regels. Ook gedrag en cultuur zijn van belang. Als deze bespreekbaar zijn, kunnen ze worden beïnvloed en gestuurd. Een gedeelde toezichtvisie binnen de organisatie is een goed startpunt voor dit gesprek.
Extern toezicht
Het is vaak onduidelijk wanneer een subsidieverstrekker moet ingrijpen en hoe dit effectief kan. Een richtlijn kan hierin helpen. De Raad ziet een centraal informatiepunt voor directies en toezichthouders als de beste oplossing, beter dan een geschillencommissie of inspectie.
Het advies is op verzoek van de voormalige minister van OCW opgesteld en inmiddels aan de huidige demissionair minister Gouke Moes gestuurd. Het is voorbereid door een adviescommissie bestaande uit Wilma Gillis-Burleson (voorzitter), Nancy Jouwe, Cees Langeveld, Jan Stolker, Jacqueline Stolmeijer-Arends en Hedwig Verhoeven.
About the Author
