Denizlere Bakıp Ufku Görememek
Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili Marmara gibi bir iç denizi barındıran eşsiz bir ülke. Karadeniz’in hırçın dalgaları, Ege’nin berrak koyları, Akdeniz’in engin derinliği ve Marmara’nın yüzyıllar boyunca medeniyetlere beşiklik etmiş suları…
Bu coğrafya yalnızca doğanın armağanı değil aynı zamanda insanlık tarihinin şekillendiği bir sahne. Fenikeliler Akdeniz’i ticaret yollarıyla ağ gibi örmüş, Likyalılar kıyı kentlerini deniz üzerinden birbirine bağlamıştı. Roma ve Bizans limanları imparatorlukların can damarıyken, Osmanlı ise ticaret
gemileri ve savaş filolarıyla üç kıtada deniz gücüyle hüküm sürdü.
Bugün ise tablo bu ihtişamı yansıtmıyor. Karadeniz’in Trabzon’u, Sinop’u, Samsun’u; Ege’nin İzmir’i ve Bodrum’u; Akdeniz’in Antalya’sı ve Mersin’i; Marmara’nın İstanbul’u ve çevre limanları… Her biri binlerce yıllık denizcilik kültürüne sahip. Buna rağmen bu şehirlerde ne uluslararası ölçekte bir deniz festivali ne de dünya kamuoyunun ilgisini çekecek bir organizasyon düzenlenebiliyor. Bu sessizlik geçmişten bugüne taşınan mirasla örtüşmüyor.
Bu farkı görmek için Hollanda’ya bakmak yeterlidir.
Amsterdam, yalnızca kanallarıyla Kuzey Denizi’ne açılan bir şehir. Ancak vizyon coğrafyanın önüne geçebiliyor. “SAIL Amsterdam” adıyla her beş yılda bir düzenlenen festival kenti bir dünya vitrinine dönüştürüyor. Bu yıl ben de oradaydım. Yüzlerce yelkenli ve gemi kanalları doldurdu binlerce ziyaretçi sokaklara taştı.
Etkinlik boyunca her akşam havai fişekler gökyüzünü aydınlattı. Gemilerin içi ücretsiz gezilebildi, çocuklar tarihî yelkenlileri keşfetti, şehir adeta bir açık hava müzesine dönüştü.
Sadece Hollanda değil adeta bütün dünya oradaydı. Etkinlik şehre 150 milyon Euronun üzerinde ekonomik canlılık getirerek ülkenin tanıtımı için paha biçilemez bir fırsat sundu.
Kalabalığın içinde ben bir bayrak aradım: Türk bayrağını. Ne yazık ki tek bir gemide bile yoktu. Üç tarafı denizlerle çevrili binlerce yıllık liman şehirleriyle övünen bir ülkenin böyle bir sahnede yer almaması düşündürücüydü. Ne kendi limanlarımızda benzeri bir organizasyonu
gerçekleştirebiliyoruz ne de dünyanın en büyük denizcilik etkinliklerinde görünür olabiliyoruz.
Hollanda örneği bize açık bir gerçeği hatırlatıyor: Vizyon coğrafyadan büyüktür. Amsterdam gibi şehir bir festivalle dünyanın denizcilik gündemine oturabiliyor. Türkiye ise üç denizi kadim denizcilik mirası ve eşsiz liman şehirleriyle bundan çok daha fazlasını yapabilecek potansiyele sahip. Ancak bu potansiyel, cesur bir vizyonla buluşmadığı sürece ufukta sadece kaybolan fırsatları izlemekle yetineceğiz.
Ufka bakıyoruz ama hayal kuracak cesareti hâlâ bulamıyoruz.
NL
Naar de Zee Kijken maar de Horizon Niet Kunnen Zien
Turkije is een uniek land, omringd door drie zeeën en met de Zee van Marmara als binnenzee. De woeste golven van de Zwarte Zee, de heldere baaien van de Egeïsche Zee, de oneindige dieptes van de Middellandse Zee en de wateren van de Marmara die eeuwenlang beschavingen hebben gedragen…
Dit landschap is niet alleen een geschenk van de natuur, maar ook een toneel waarop de menselijke geschiedenis zich heeft gevormd. De Feniciërs weefden de Middellandse Zee vol handelsroutes, de Lyciërs verbonden hun kuststeden via de zee. De havens van Rome en Byzantium waren de levensaders van hun rijken, terwijl het Ottomaanse Rijk met zijn handelsvloten en oorlogsschepen over drie continenten heerste.
Vandaag weerspiegelt het beeld deze grootsheid echter niet. Trabzon, Sinop en Samsun aan de Zwarte Zee; İzmir en Bodrum aan de Egeïsche Zee; Antalya en Mersin aan de Middellandse Zee; en Istanbul en de omliggende havens aan de Marmara… Elk van deze steden bezit een duizenden jaren oude maritieme cultuur. Toch wordt er in geen van deze steden een internationaal zeefestival of een evenement georganiseerd dat wereldwijd aandacht trekt. Deze stilte past niet bij de erfenis die uit het verleden is overgeleverd. Om dit verschil te zien, hoeft men alleen maar naar Nederland te kijken.
Amsterdam is slechts een stad die via haar grachten toegang biedt tot de Noordzee. Maar visie kan belangrijker zijn dan geografie. Onder de naam “SAIL Amsterdam” verandert de stad, eens in de vijf jaar, in een wereldpodium. Dit jaar was ik er zelf bij. Honderden zeilschepen en boten vulden de grachten, duizenden bezoekers stroomden de straten op.
Elke avond werd de hemel verlicht door vuurwerk. De schepen konden gratis van binnen worden bezocht, kinderen ontdekten historische zeilschepen en de stad veranderde in een openluchtmuseum.
Niet alleen Nederland, maar de hele wereld was daar aanwezig. Het evenement bracht de stad meer dan 150 miljoen euro aan economische activiteit en bood een onschatbare kans voor de promotie van het land.
Temidden van de menigte zocht ik naar één vlag: de Turkse vlag. Helaas was er geen enkele te zien. Dat een land dat zich beroemt op zijn drie zeeën en eeuwenoude havensteden op zo’n podium ontbreekt, stemt tot nadenken. We slagen er niet in om in onze eigen havens een dergelijk evenement te organiseren, en ook niet om zichtbaar te zijn op de grootste maritieme evenementen ter wereld.
Het voorbeeld van Nederland herinnert ons aan een duidelijke waarheid: visie is groter dan geografie. Een stad als Amsterdam kan met één festival de mondiale maritieme agenda bepalen. Turkije, met zijn drie zeeën, eeuwenoude maritieme erfenis en unieke havensteden, heeft de potentie om veel meer te doen. Maar zolang deze potentie niet samengaat met een moedige visie, zullen we aan de horizon slechts de verloren kansen blijven zien.
We kijken naar de horizon, maar we durven nog steeds niet te dromen.
About The Author
